Hadi Holzspielwaren
Een speurtocht naar een fabrikant
Tijdloos
Welke verzamelaar kent ze niet: die als kinderspeelgoed bedoelde tijdloze poppenhuisminiaturen van blank hout met rode accenten, zoals kinderstoeltjes, kinderboxen, strijkplanken, stofzuigers en diverse speeltoestellen voor poppenhuiskinderen. Dit poppengoed werd onder meer aangeboden in catalogi van Caco popjes, van fabrikant Fritz Canzler uit Coburg. Ik bezit een catalogus uit 2005 waarin ze afgebeeld worden. Ik ken de miniaturen al veel langer. Mijn eerste miniatuur, een stepje met roodplastic wieltjes, kocht ik nieuw in de jaren zeventig. Rond 1990 speelden mijn kinderen met verschillende toen nieuwe Hadi miniaturen en meubeltjes. Tussen de eerdere en de latere miniaturen is weinig verschil te ontdekken. Omdat deze miniaturen in Caco catalogi aangeboden werden denken veel mensen dat de houten miniaturen door de firma Canzler gemaakt werden. Bij toeval ontdekte ik dat deze veronderstelling niet klopt. In mijn verzameling heb ik enkele miniaturen, zoals afgebeeld in de Caco catalogus, nog in hun originele verpakking.
Hadi merkje
Op deze verpakking, een plastic zakje, zit een papieren sticker met de merknaam Hadi en de plaatsnaam Coburg. Als beeldmerk van Hadi wordt een hobbelpaardje gebruikt, zoals een miniatuurhobbelpaardje in de Caco catalogus (nr. 300/10). De miniaturen zelf zijn niet gemerkt, behalve de plastic po's uit de kinderstoelen. Daarop staan de initialen HD. Mijn nieuwsgierigheid was gewekt, met als gevolg een speurtocht naar informatie over Hadi.
Divers blankhouten Hadi meubilair en kinderstoel op detailfoto uit Avenue 1974
Sporen
Gegevens over de firma Hadi waren niet makkelijk te vinden. Wel ontdekte ik dat de miniaturen behalve in de Caco catalogus ook werden aangeboden in een aantal catalogi uit de jaren negentig van Dora Kuhn, onder de weinigzeggende naam "Marianne Miniaturen". In het boek "Traumwelten der 50er Jahre" worden enkele Caco/Hadi miniaturen afgebeeld als onderdeel van een interieur, zonder verdere gegevens. Het voorkomen van deze miniaturen in dit boek geeft geen zekerheid over de ouderdom van de miniaturen. Het gebeurt wel vaker dat later nog een miniatuur aan een poppenkamer of poppenhuis wordt toegevoegd. Een eerste bruikbare aanwijzing vond ik in een tijdschrift uit 1974. Op een foto in "Avenue" zag ik achter enkele grenenhouten meubeltjes (die ook door Hadi gemaakt zijn) een Caco popje in een in hoogte verstelbare kinderstoel. De foto was geplaatst bij een artikel over plafond- en wandbekledingen en vloerbedekkingen. Als illustratie bij dit artikel was een compleet poppenhuis ingericht, met diverse poppenhuismeubeltjes en miniaturen die op dat moment in Nederland te koop waren. Bij het artikel werd helaas alleen de naam van een speelgoedwinkel genoemd. De grenenhouten meubeltjes worden aangeboden in een speelgoedgidsje uit 1978, ook zonder vermelding van de naam van de fabrikant. Niet alle kinderkamermeubeltjes waren van blank hout, ze waren ook verkrijgbaar in wit lakwerk.
OKWA poppenkamer ca. 1960 met wit Hadi kinderkamermeubilair ca. 1980
Behalve in mijn Caco catalogus uit 2005 vond ik een afbeelding van deze witte meubeltjes in een Nederlandse speelgoedfolder uit 1982. Mijn set lijkt op de witte set uit 1982.
Bronnen / Informanten
Hadi hondenhok ca. 1990-2000 met hondenfamilie ca. 1960-1965
Het is jammer dat zowel de firma Caco als de firma Hadi niet genoemd worden in het in 2003 verschenen "Lexikon der Puppenstuben und Puppenhauese". Een Duitse verzamelaar die ik in 2005 benaderde kende wel de blankhouten miniaturen, maar had nog nooit van Hadi gehoord. Hoewel ik het adres van de firma Hadi had, bracht me dat niet verder. Mijn in mijn beste Duits geschreven brief werd niet beantwoord. De eigenaresse van een van de oudste Nederlandse speelgoedwinkels met poppenhuisminiaturen wist te vertellen dat de miniaturen inderdaad niet gemaakt werden door Firtz Canzler, maar door een andere fabrikant. De miniaturen waren bij haar een uitlopend artikel. Ze kocht ze voorheen in via een Nederlandse speelgoedgroothandel. Mijn contact met deze groothandel leverde ook al weinig op. Volgens hen bestond de Duitse fabrikant van blankhouten poppenhuisminiaturen, de firma Hadi, nog wel, al moest ze inmiddels zijn overgegaan in handen van een nieuwe generatie. Zelf kochten ze er niet meer in, omdat aan het Hadi speelgoed minder verdiend kon worden dan aan de poppenhuisminiaturen uit Azië, die ze tegenwoordig importeerden.
Internet 2006
De eerste zoekpogingen op internet leverde geen resultaat op, maar uiteindelijk vond ik in 2006 een bedrijfswebsite van Hadi Holzspielwaren. Hierop stonden foto's van het exterieur en het interieur van een modern bedrijfspand. Mogelijk is de website gemaakt na een vernieuwing van het bedrijf na overname van de volgende generatie. Op de website stond te lezen dat de firma Hadi is opgericht in 1962. De naam Hadi is de achternaam van een van de firmanten: Dieter Hadi. Men zei te werken met uitsluitend Duitse houtsoorten, naast grenenhout ook beukenhout, van hoogwaardige kwaliteit. Het speelgoed zou voldoen aan alle veiligheidseisen en is sterk genoeg om een ruwe kinderhand te weerstaan. Dat kan kloppen: in mijn verzameling heb ik een paar oude, nog goed uitziende miniaturen, afkomstig uit een kinderpoppenhuis, waarmee intensief gespeeld is. In de online Hadi catalogus uit 2005 trof ik alle houten miniaturen aan die ook staan afgebeeld in de eveneens uit 2005 daterende Caco catalogus, inclusief het hondenhokje en de schoolmeubeltjes en nog veel meer. Hadi bood zelfs een compleet gemeubileerd poppenhuis aan. Hierbij kon een los tuintje geleverd worden, dat ook als dakterras gebruikt kon worden. Daarnaast werden bij de firma Hadi kinderschoolborden gemaakt. Dat ze ook meubeltjes, grenenhouten meubeltjes, maakten wist ik al, want ik bezit er diverse, zowel in schaal 1:12 als in schaal 1:10, waarvan sommige nog in de originele verpakking. De Hadi miniaturen werden ook gemaakt in schaal 1:17 (Lundby formaat). Het poppenhuis, een open blankhouten huis met, hoe kan het anders, een rood dak, was voor mij nieuw. De firma Caco heeft mij in 2006 bevestigd dat zij hun houten miniaturen vanaf het begin lieten maken bij Hadi Holzspielwaren. De verschillende gevlochten wiegjes in de Caco catalogus werden volgens het Caco-Team weer bij een andere bevriende fabrikant gemaakt.
Internet 2015
In 2015 is de website van Hadi van internet verdwenen. Het assortiment op de website van de firma Fritz Canzler is sterk gekrompen. Canzler, merknaam Caco, verkocht de Hadi miniaturen. In 2015 is Caco nog steeds gevestigd in een voorstad van Coburg en volgens een online adresboek/bedrijvengids is ook Hadi nog steeds in Coburg zelf gevestigd. Of er nog speelgoed gemaakt wordt heb ik niet kunnen ontdekken. Coburg ligt in het noorden van Beieren, vlak onder het Thüringer Wald, van oudsher een streek waarin veel speelgoed gemaakt werd.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Dolls House Nederland nr. 67 (juni 2010)
Fotografie: H. Peerdeman (tenzij anders vermeld)